Ένα παιδί θα εντοπιστεί στα πέντε του χρόνια. Κάποιο θα αποτύχει. Άλλο θα χάσει τον καλύτερό του φίλο. Η ακαδημία του Άγιαξ δεν είναι σχολείο, είναι επιχείρηση! Κι εμείς αναρωτιόμαστε γιατί έχασε η ΑΕΚ 8-1;
«Παρακαλούμε, λάβετε υπόψη σας: Η ακαδημία του Άγιαξ δε δέχεται ατομικές, εξωτερικές αιτήσεις». Το καλωσόρισμα στην επίσημη ιστοσελίδα των ακαδημιών της ολλανδικής ομάδας δεν αφήνει πολλά περιθώρια για όνειρα. Δεν αφήνει κανένα περιθώριο. Αν είσαι καλός, θα σε βρουν. Αν δεν είσαι καλός και γίνεις μεγαλώνοντας, πάλι θα σε βρουν. Αν δεν είσαι αρκετά καλός ώστε να σε ανακαλύψουν, τότε δεν υπάρχει λόγος να ξοδέψεις τον χρόνο τους.
Το «De Toekomst», το μέλλον όπως προφητικά έχουν ονομαστεί οι Ακαδημίες του Άγιαξ, κουράρεται δίπλα στον αυτοκινητόδρομο, σχεδόν δύο χιλιόμετρα μακριά από τη «Γιόχαν Κρόιφ Αρένα» και 8,5 χιλιόμετρα μακριά από το κέντρο της πόλης. Έχει εννέα ποδοσφαιρικά γήπεδα, το μεγαλύτερο εκ των οποίων χωράει 2.000 οπαδούς. Το προπονητικό κέντρο χρησιμοποιείται από την ανδρική ομάδα, τη γυναικεία και όλα τα τμήματα υποδομής. Τα διασημότερα τμήματα υποδομής στον κόσμο, μαζί ενδεχομένως με τη «Μασία». Υπάρχει, ωστόσο, μια ειδοποιός διαφορά: Η «Μασία» επωάζει ανθρώπους. «Το μέλλον» επωάζει και ενδιαφέρεται μόνο για ποδοσφαιριστές!
Γιόχαν Κρόιφ. Μάρκο Βαν Μπάστεν. Ντένις Μπέργκαμπ. Φραν και Ρόναλντ Ντε Μπουρ. Φρανκ Ράικαρντ. Έντγκαρ Ντάβιντς. Πάτρικ Κλάιφερτ. Κλάρενς Ζέεντορφ. Γουέσλει Σνάιντερ. Έντουϊν Φαν Ντε Σάαρ. Έτσι, στα γρήγορα διαλέξαμε δέκα ονόματα. Στα γραφεία των κτηρίων που στέκονται επιβλητικά – όσο επιβλητικοί είναι και οι άνθρωποι που ελέγχουν τη γραφειοκρατία – γύρω από τα γήπεδα μιλάνε με περηφάνεια για τις πωλήσεις που έχουν κάνει. Χασκογελάνε με τα λεφτά που πήρε ο Άγιαξ από την πώληση του Γουέσλι Σνάιντερ στη Ρεάλ Μαδρίτης, το 2007.
«Αρκετά για να καλύψουμε τα έξοδά μας για χρόνια», θα πει ο λογιστής χαμένος ανάμεσα στα βιβλία του και στα εκατοντάδες αναμνηστικά που υπάρχουν στο γραφείο του. Ένα από εκείνα ξεχωρίζει και προκαλεί ανατριχίλα: Ένα ψαλίδι, το οποίο, όπως ο ίδιος θα πει, χρησιμοποιήθηκε κάποτε από έναν παίκτη που επιτέθηκε σε άλλον. Παίκτες ακαδημίες, παιδιά. Παιδιά που ενίοτε ζουν στο άγχος, βρέχουν τα κρεβάτια τους, μένουν άυπνα το βράδυ, παραμελούν το σχολείο και χάνουν φίλους που έκαναν στο γήπεδο.
«Αν κάτι κατάλαβα, είναι ότι στον Άγιαξ δεν μπορείς να κάνεις πραγματικούς φίλους. Είμαστε όλοι ανταγωνιστές, που μας ενώνει και μας χωρίζει το ποδόσφαιρο», λέει μέλος της ακαδημίας. Το διακύβευμα είναι μεγάλο. Οι περισσότεροι θα έκαναν τα πάντα για να τα καταφέρουν στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο. Κάθε χρόνο αξιολογούνται. Κάθε Δεκέμβριο – όσοι δεν είναι τέλειοι – προειδοποιούνται. Κάθε άνοιξη ανακοινώνεται ποιοι πληρούν τα κριτήρια για να συνεχίσουν. Πριν την ενηλικίωση ζουν με το φόβο της απόρριψης. Κάποιοι, ελάχιστοι, κατάφεραν να επιστρέψουν. Κάποιοι κατόρθωσαν να τα καταφέρουν αλλού. Οι περισσότεροι αν φύγουν, καταστράφηκαν.
Οι 60 σκάουτς και τα 20 λεωφορεία!
Η ακαδημία του Άγιαξ δέχεται εκατοντάδες επισκέπτες το χρόνο από όλο τον κόσμο. Έχει συνάψει συνεργασίες σε όλες τις ηπείρους και ελέγχει Ασία, Αφρική και Ευρώπη με δίκτυο σκάουτς. Τα τελευταία χρόνια δέχεται κατηγορίες πως έχει γίνει καρικατούρα όσων κάποτε πρέσβευε, δίνοντας περισσότερη βάση στα λεφτά που θα αποκομίσει από πωλήσεις, παρά στις αρχές που πρεσβεύει το ολλανδικό ποδόσφαιρο και η κληρονομιά του «total football». Η κεντρική ιδέα των προπονήσεων είναι το περίφημο TIPS (Technique, Insight, Personality and Speed). Οι περισσότεροι παίκτες που καλούνται στην ακαδημία έχουν έμφυτα την προσωπικότητα και την ταχύτητα και καλλιεργούν την τεχνική και τη διορατικότητα. Η προπόνηση γίνεται πάντα σε οκτώ βασικά σημεία, τα οποία αφορούν την κατοχή μπάλας και το σύστημα είναι πάντα το 4-3-3.
Θεωρείται πως ο τρόπος λειτουργίας των ακαδημιών του Άγιαξ είναι ο θεμέλιος λίθος για όλες τις ακαδημίες παγκοσμίως. Και παρότι οι περισσότεροι σύλλογοι έχουν κοπιάρει το σύστημα, ο Αίαντας παραμένει πρωτοπόρος. Οι παίκτες που επιλέγονται από το σύλλογο μένουν σε ακτίνα μέχρι και πενήντα χιλιομέτρων από το γήπεδο. Μένουν στο σπίτι τους, πηγαίνουν σε εξωτερικό σχολείο και ένας στόλος 20 λεωφορείων μαζεύει τα παιδιά όταν έρθει η ώρα της προπόνησης. Δίδακτρα δεν υπάρχουν. Το κόστος ανέρχεται σε περίπου 15 ευρώ το χρόνο για την ασφάλιση των παικτών. Ο σύλλογος πληρώνει όλα τα υπόλοιπα. Από τους μισθούς των 25 προπονητών μέχρι τα ταξίδια και φυσικά τα αθλητικό υλικό.
Γύρω από τον Άγιαξ υπάρχει ένα δίκτυο περίπου 60 σκάουτς. ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ! Ο καθένας έχει στην επίβλεψη του μια μικρή περιοχή στην Ολλανδία, όπου μπορεί τα Σαββατοκύριακα να παρακολουθεί παιχνίδια και να εντοπίσει ταλέντα. Το ζητούμενο δεν είναι ποτέ ο καλύτερος: «Δεν κοιτάς μόνο το προφανές αποτέλεσμα: Ποιος έβαλε τα περισσότερα γκολ, ποιος είναι ο πιο γρήγορος. Αυτό επηρεάζεται από την ηλικία και την ανάπτυξη κάθε παιδιού. Θες να δεις πώς τρέχει ένα παιδί. Πόση φαντασία έχει με τη μπάλα; Πόση δημιουργικότητα; Μοιάζει να το αγαπάει στα αλήθεια το παιχνίδι; Από τέτοιες λεπτομέρειες μπορούμε να προβλέψουμε τι πρόοδο θα έχει μεγαλώνοντας».
Οι σκάουτς, όπως και τα μέλη της ακαδημίας του Άγιαξ ελέγχονται ανά τετράμηνο. Η συνεργασία με τον κάθε… κατάσκοπο μπορεί να διακοπεί ανά πάσα στιγμή, ενώ για τα παιδιά υπάρχει προειδοποίηση τα Χριστούγεννα. Ο Αίαντας βάζει τους παίκτες σε ανταγωνιστική διαδικασία από την πρώτη μέρα που θα βρεθούν στο «De Toekomst». Περίπου 200 παιδιά ηλικίας από εφτά ως 19 ετών γνωρίζουν ότι είτε θα επιβιώσουν και θα προχωρήσουν είτε θα εκδιωχθούν και θα έρθουν άλλα στη θέση τους. Πάντα υπάρχουν άλλα να περιμένουν. Το περιβάλλον δεν είναι παιδικό. Είναι επαγγελματικό. Γι’ αυτό και υπάρχει ελαστικότητα στο πλήθος των προπονήσεων.
«Μέχρι την ηλικία των 12, έχουν προπόνηση τρεις φορές την εβδομάδα και ένα ματς το Σαββατοκύριακο. Για τους νεαρούς, θεωρούμε ότι αυτό είναι αρκετό. Δε θέλουμε να πάρουμε τα παιδιά από τις οικογένειάς τους και τη ζωή τους. Θέλουμε να παίζουν στο δρόμο. Να παίζουν με φίλους. Είναι εξίσου σημαντικό. Πρέπει να έχουν ακόμα το κομμάτι εκείνο που έχουν τη μπάλα στα πόδια τους και δεν τους λέει κάνεις τι να κάνουν».
Η ισορροπία είναι το μυστικό για να πετύχει το πείραμα. Στις δίωρες προπονήσεις στις εγκαταστάσεις του Άγιαξ δεν ακούγονται παιδικές φωνές. Ούτε γέλια, ούτε ομιλίες, ούτε πειράγματα. Μόνο η σφυρίχτρα του προπονητή και τα φύλλα που γυρίζουν στα μεγάλα ντοσιέ, όπου σημειώνονται τα πάντα. Κάθε παίκτης έχει το φάκελό του από την πρώτη μέρα που ξεκίνησε η παρακολούθησή του. Και η παρακολούθηση μπορεί να κρατήσει χρόνια, πριν φτάσει η επιστολή/πρόσκληση στους γονείς του ταλαντούχου παιδιού.
Στο άρθρο, για το οποίο λεπτομέρειες υπάρχουν στο τέλος του κειμένου, αναφέρεται η «κατασκοπία» ενός παιδιού πέντε ετών! Ντελάνο Βαν Ντε Χέιντεν. Ο αρθρογράφος μαζί με σκάουτ του Άγιαξ τον παρακολούθησαν μαζί να παίζει απέναντι σε μεγαλύτερούς του. «Μα, δεν πάει καν ακόμα σχολείο», παρατήρησε ο δημοσιογράφος. «Ναι, καλύτερα. Στον παιδικό σταθμό πάει», είπε γελώντας ο άνθρωπος του Αίαντα για τον ποδοσφαιριστή που στα 14 χρόνια σήμερα, βρίσκεται στις ακαδημίες της Φέγενορντ και θεωρείται από τα σπουδαιότερα ταλέντα παγκοσμίως.
Αν ενηλικιωθεί και πουληθεί, θα είναι μια ήττα για τον Άγιαξ. Στην «De Toekomst» δεν υποκρίνεται. Όλοι παραδέχονται ότι πάνω απ’ όλα είναι μια επιχείρηση. Μια επιχείρηση εκατομμυρίων ευρώ, την οποία ουδείς κατάφερε να κοπιάρει. «Ποιο είναι το μυστικό; Το μυστικό είναι το μέρος που βρισκόμαστε. Είμαστε στο Άμστερνταμ. Είμαστε λίγο περιπετειώδεις, λίγο καλλιτεχνικοί, πιθανότατα και λίγο αλαζόνες. Μπορείς να παρατηρήσεις ό,τι θέλεις, αλλά δεν πρόκειται να καταφέρεις να το αντιγράψεις».
*Το εξαιρετικό θέμα των «New York Times», το οποίο αποτέλεσε τη βάση για το άρθρο του SDNA σχετικά με τις ακαδημίες του Άγιαξ μπορείτε να το διαβάσετε ΕΔΩ